04/12/2012 «Κατάλογος χειρογράφων της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού Σκιάθου»: Νέα μελέτη του Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Φώτιου Δημητρακόπουλου

Ο Καθηγητής Βυζαντινής, Μεταβυζαντινής Φιλολογίας και Παλαιογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Φώτιος Δημητρακόπουλος προχώρησε στην έκδοση της νέας μελέτης αυτού με τίτλο «Κατάλογος χειρογράφων της Ιεράς Μονής Ευαγγελισμού Σκιάθου» σε συνεργασία με την κ. Άννα Λαμπαδαρίδη. Η μελέτη εκδόθηκε από τις «Εκδόσεις Παρρησία» με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων κ.κ. Χρυσοστόμου.

Το πόνημα περιλαμβάνει εκτός από το χαιρετισμού του Σεβασμιωτάτου, εισαγωγικό σημείωμα του Καθηγητού, βιβλιογραφία, περιγραφή κωδίκων, πανομοιότυπα χειρογράφων, πανομοιότυπα υδατοσήμων, ευρετήρια για συγγραφείς και κείμενα, βιβλιογράφους, πρόσωπα και τόπους.

Ο Σεβασμιώτατος χαιρετίζοντας την έκδοση αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η ιερά και περιώνυμος Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού στη Σκιάθο αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα θρησκευτικά μοναστικά κέντρα της Μητροπολιτικής μας περιφέρειας με συνεχή ζωή και δράση, εκκλησιαστική, κοινωνική και παιδευτική, από τους χρόνους της ιδρύσεώς της το 1794 ως σήμερα. Πνευματικό κέντρο των περίφημων Κολλυβάδων, ένας από τους οποίους υπήρξε και ο Νήφων ο επιλεγόμενος νέος κοινοβιάρχης και πρώτος ηγούμενος, είχε πλούτο πολύ και φιλοξενούσε οπλαρχηγούς και αγωνιστές πριν την Εθνεγερσία αλλά και κατ’ αυτήν, ώστε να γράφει ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης ότι το ελεύθερο Έθνος οφείλει πολλά σε αυτή τη μονή. Η Μονή αποτελεί και ένα από τα πιο αξιόλογα και σπουδαιότερα μνημεία όχι μόνο της περιοχής, αλλά και σε πανελλήνια κλίμακα, για τη θαυμαστή αρχιτεκτονική της, κατά το αγιορείτικο πρότυπο και τον πλούτο των κειμηλίων της. Επιπλέον όμως η Μονή διατηρούσε και πολύ πλούσια Βιβλιοθήκη, σε χειρόγραφους κώδικες και παλαιά έντυπα βιβλία, πολλά από τα οποία δυστυχώς απωλέσθηκαν. Ευτυχώς παρέμειναν επί τόπου στη Μονή και 123 κώδικες, μεταξύ των οποίων και πολλοί ιδιαίτερα σημαντικοί για την παλαιότητά τους ή την ιστορία της Μονής. Αναλυτική και συστηματική περιγραφή των χειρογράφων αυτών συνέταξαν ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Φώτιος Αρ. Δημητρακόπουλος, με τη συνεργάτιδά του κ. Άννα Λαμπαδαρίδη και απαρτίζει βιβλίο, του οποίου τη μετά χείρας έκδοση χαιρετίζω  και επευλογώ με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση. Ο νέος περιγραφικός κατάλογος, τον οποίο κατάρτισε ο κ. Δημητρακόπουλος, με τη βοήθεια μεταπτυχιακών φοιτητών του, αναδεικνύει με ακρίβεια το περιεχόμενο και τα λοιπά παλαιογραφικά στοιχεία, αλλά και αποτελεί οιονεί διαφύλαξη της διατηρήσεώς τους στην Ιερά Μονή. Τον ελλογιμώτατο Καθηγητή, τον οποίο από ετών γνωρίζω και εκ του σύνεγγυς και με ενδιαφέρον παρακολουθώ τις επιστημονικές του μελέτες για τη Σκιάθο, συγχαίρω εκ βάθους καρδίας και εύχομαι ο Θεός και οι άγιοι της Σκιάθου να προστατεύουν αυτόν και όλους τους συνεργάτες του και να τους χαρίζουν υγεία, προσωπική και οικογενειακή και δύναμη για τη συνέχιση του ερευνητικού τους έργου, επ’ αγαθώ της Εκκλησίας μας και της Επιστήμης».

Ο Καθηγητής κ. Φώτιος Δημητρακόπουλος στο εισαγωγικό του σημείωμα αναφέρει ότι πρόκειται για μια συλλογή, η οποία απαρτίζεται από χειρόγραφα και έντυπα βιβλία που ανήκαν στους πατέρες της φιλοκαλικής αναγέννησης, τους λεγόμενους κολλυβάδες. Εξαιτίας των περιπετειών της Ιεράς Μονής αρκετά χειρόγραφα είχαν αποξενωθεί από αυτή, σύμφωνα και με σχετική μαρτυρία του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη. Ωστόσο μια πρώτη καταγραφή είχε πραγματοποιηθεί από τον Καθηγητή Τρύφωνα Ευαγγελίδη, του οποίου τα εισαγωγικά σχόλια παρατίθενται στο ως άνω πόνημα. Νέος κατάλογος των χειρογράφων της Ιεράς Μονής δημοσιεύθηκε το 1961 από το Μητροπολίτη πρώην Ηλείας Αντώνιο, στην εισαγωγή του οποίου αναφέρεται η φθορά ή απώλεια των βιβλίων, τα οποία αποδίδει σε «φιλοβίβλους» και στην αμέλεια των μοναχών, οι οποίοι καλόπιστα εμπιστεύονταν διάφορους επισκέπτες, ενώ επιπλέον επισημαίνει το χρόνο συγγραφής του καταλόγου του και προχωρά στην κριτική των προηγούμενων καταλόγων.

Τη δεκαετία του 1970-1980 αποστολή του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης προχώρησε  στη φωτογράφηση χειρογράφων της Ιεράς Μονής. Από το 2000-2010 πραγματοποιήθηκε πληρέστερη περιγραφή των χειρογράφων από μεταπτυχιακούς φοιτητές του τομέα Βυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όλα τα χειρόγραφα έχουν περιγραφή από την αρχή εξ αυτοψίας και έχει   ενημερωθεί βιβλιογραφικά η περιγραφή τους, ώστε η δημοσίευση του καταλόγου να είναι εφικτή.

 

Εκ της Γραμματείας της Μ.Κ.Ο. «Ρωμηοσύνη»




ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
Powered by active³ CMS - 29/03/2024 1:36:09 μμ