Η Ελλάδα στην ιστορική της πορεία, από την αρχαιότατη εποχή μέχρι σήμερα, πολλές φορές αντιμετώπισε επικίνδυνους κατακτητές που θέλησαν να υποδουλώσουν το λαό της. Όμως πάντα ο ελληνικός λαός στις κρίσιμες αυτές ώρες, που έρχονταν απειλητικές να σβήσουν το φως του πολιτισμού του, που φώτιζε το δρόμο της ανθρωπότητας, στεκόταν πιστός στο ιστορικό του χρέος. Με ένα «Μολών λαβέ» και ένα «ΟΧΙ», με το λόγο και τη λόγχη, πολεμούσε για τα ιερά ιδανικά του ανθρώπου, για το δίκαιο και την ελευθερία.
Ο Μαραθώνας, οι Θερμοπύλες, οι Πλαταιές, το 1821, η Πίνδος, το Αργυρόκαστρο, οι ηρωικοί αγώνες του λαού μας στα χρόνια της κατοχής, όλα αυτά αποτελούν φωτεινά ορόσημα που σημαδεύουν την ανοδική πορεία όχι μόνο του λαού μας, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας και δείχνουν στο σαστισμένο κόσμο οράματα χαράς και νέας ζωής.
Σε ανάμνηση της μεγάλης εθνικής ημέρας, της 28ης Οκτωβρίου 1940, οπότε με την έναρξη του ελληνικού αγώνα εναντίον των επιδρομέων Ιταλών η πατρίδα μας έγραψε καινούριες σελίδες δόξας, ηρωισμού και αυτοθυσίας στη μεγάλη της Ιστορία και φώτισε με το υπέροχο παράδειγμά της όλους τους λαούς της γης, διδάσκοντας το πνεύμα της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης, δίνουμε το ιστορικό χρονικό της δοξασμένης αυτής επετείου.
Ώρα 3.30 π.μ. Δευτέρας 28 Οκτωβρίου 1940. Αυτή την ώρα ο πρεσβευτής της Ιταλίας Γκράτσι ξύπνησε τον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά και του έδωσε ένα ιταμό και δόλιο τελεσίγραφο. Ζητούσε εξ ονόματος του Μουσολίνι να καταλάβουν την Ελλάδα ιταλικά στρατεύματα και να τους επιτραπεί το πέρασμα από την Αλβανία στην Ήπειρο. Το τελεσίγραφο όριζε δύο ώρες προθεσμία για να απαντήσει, με την απειλή ότι διαφορετικά τα ιταλικά στρατεύματα θα εισέβαλαν με τη βία στο ελληνικό έδαφος. Ο πρεσβευτής παρακάλεσε τον Έλληνα πρωθυπουργό να δώσει διαταγή στα στρατεύματα, που φυλούσαν τα σύνορα προς την Αλβανία, να μην προβάλλουν αντίσταση κατά των Ιταλών. Ο πρωθυπουργός όμως αδίστακτα και υπερήφανα απάντησε: «ΟΧΙ, δεν δίνω τέτοια διαταγή… Η Ιταλία κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Ελλάδας. Λοιπόν θα πολεμήσουμε».
Ώρα 4.00 π.μ. Από τη στιγμή αυτή η Ελλάδα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ιταλία. Συγκλήθηκε το Υπουργικό Συμβούλιο έκτακτα και δόθηκαν εντολές για δράση στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας.
Ώρα 5 π.μ. Σε έκτακτο φύλλο της επίσημης «Εφημερίδας της Κυβερνήσεως» δημοσιεύθηκε το διάταγμα της γενικής επιστράτευσης της χώρας, που έφερε την υπογραφή του βασιλιά Γεωργίου Β΄ και του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ώρα 7 π.μ. Για πρώτη φορά οι σειρήνες ηχούσαν στην πρωτεύουσα και στις μεγάλες πόλεις της χώρας, καθώς και οι καμπάνες των εκκλησιών σε πόλεις και χωριά για να αναγγείλουν το ιστορικό γεγονός στον ελληνικό λαό, που ενθουσιάζεται, καθώς η πατρίδα τον καλεί να ασκήσει το υπέρτατο χρέος του για την ελευθερία και τη σωτηρία της. Έκτακτες εκδόσεις των εφημερίδων κυκλοφορούν στην Αθήνα, που περιγράφουν τα γεγονότα και δημοσιεύουν τα διατάγματα της επιστράτευσης. Ο κόσμος πλημμυρίζει τους δρόμους, σχηματίζει αυθόρμητες διαδηλώσεις με σημαίες και εικόνες, ξεχύνεται στις πλατείες και ζητωκραυγάζει με ενθουσιασμό και αισθήματα πατριωτικής υπερηφάνειας για τον πόλεμο.
Όσοι επιστρατεύονται, με κάθε μεταφορικό μέσο τρέχουν στους στρατώνες να παρουσιαστούν και από το ένα ως το άλλο άκρο της Ελλάδας αντηχεί μια ιαχή «Ζήτω η Ελλάδα. Νίκη, λευτεριά και η Παναγιά μαζί μας!»
Ώρα 8 π.μ. Με τους ήχους του εθνικού ύμνου ο Ραδιοφωνικός σταθμός της Αθήνας μεταδίδει το ιστορικό της κήρυξης του Ελληνοϊταλικού πολέμου και τα δύο ιστορικά διαγγέλματα του βασιλιά και του πρωθυπουργού «…Ὁ Πρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως σᾶς ἀνήγγειλε πρό ὀλίγου ὑπό ποίους ὅρους ἀναγκάσθημεν νά ἐξέλθωμεν εἰς πόλεμον κατά τῆς Ἰταλίας, ἐπιβουλευθείσης τήν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος. Κατά τήν μεγάλην αὐτήν στιγμήν εἶμαι βέβαιος ὅτι κάθε Ἕλλην καί κάθε Ἑλληνίς θά ἐκτελέσουν τό καθῆκον τούς μέχρι τέλους καί θά φανοῦν ἀντάξιοι τῆς ἐνδόξου ἡμῶν ἱστορίας. Μέ τήν πίστιν εἰς τόν Θεόν καί εἰς τά πεπρωμένα τῆς Φυλῆς τό Ἔθνος σύσσωμον καί πειθαρχοῦν ὡς ἕνας ἄνθρωπος, θά ἀγωνισθῆ ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν μέχρι τῆς τελικῆς νίκης».
Ώρα 8-9 πμ. Ο λαός της πρωτεύουσας και ολόκληρης της Ελλάδας βρίσκεται σε συναγερμό. Με όλον τον κίνδυνο που αναγγέλλουν οι σειρήνες επισημαίνοντας την εμφάνιση στον ελληνικό ορίζοντα ιταλικών αεροπλάνων ο πληθυσμός βρίσκεται στους δρόμους διαδηλώνοντας τη θέλησή του να αγωνισθεί και να νικήσει τους ύπουλους εχθρούς. Τα σχολεία, τα εργοστάσια, τα καταστήματα κλείνουν και όλοι συγκεντρώνονται στις γειτονιές, ύστερα ξεχύνονται προς το κέντρο με τραγούδια και ζητωκραυγές.
Ο Ραδιοφωνικός σταθμός μεταδίδει το διάγγελμα του Έλληνα πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά, ανάμεσα σε ενθουσιαστικά εμβατήρια. «Πρός τόν ἑλληνικόν λαόν. Ἡ στιγμή ἐπέστη πού θά ἀγωνισθῶμεν διά τήν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος, τήν ἀκεραιότητα καί τήν τιμήν της. Μολονότι ἐτηρήσαμεν τήν πλέον αὐστηράν οὐδετερότητα καί ἴσην πρός ὅλους, ἡ Ἰταλία, μή ἀναγνωρίζουσα εἰς ἡμᾶς τό δικαίωμα νά ζῶμεν ὡς ἐλεύθεροι Ἕλληνες, μοῦ ἐζήτησε σήμερον, τήν 3ην π.μ. τήν παράδοσιν τμημάτων τοῦ ἐθνικοῦ ἐδάφους κατά τήν ἰδίαν αὐτῆς βούλησιν καί ὅτι πρός τήν κατάληψιν αὐτῶν ἡ κίνησις τῶν στρατευμάτων της θά ἄρχιζε τήν 6ην π.μ. Ἀπήντησα πρός τόν Ἰταλόν πρεσβευτήν ὅτι θεωρῶ καί τό αἴτημα αὐτό καθ’ ἑαυτό καί τόν τρόπον μέ τόν ὁποῖον γίνεται τοῦτο ὡς κήρυξιν πολέμου τῆς Ἰταλίας κατά τῆς Ἑλλάδος».
Για το αθάνατο ελληνικό «ΟΧΙ» παρατίθενται μερικά ποιητικά κείμενα.
Το Σαράντα
Σαν τ’ αθάνατο μας εκείνο Εικοσιένα
πάει τώρα άκουσμα και θε να μείνει πάντα
στους αιώνες των αιώων το Σαράντα:
της μικρής μας θείας Ελλάδας η νέα γέννα.
Με μια γνώμη, μια ψυχή και με μια σκέψη,
εξεχύθη σα λιοντάρι να ξεσκίση,
δίχως τ’ άμετρά του πλήθη να ψοφήση
τον εχθρό, που ‘ρθε τη γης μας να κουρσέψη.
Τανκς, κανόνια, πολυβόλα, άρματα μύρια,
χιόνια, αγέρηδες δεν κόβουν την ορμή μας.
Μα η Παντάνασσα, είναι απάνου και ευλογεί μας:
Τῇ Ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τά νικητήρια!
(Σπ. Παναγιωτόπουλος)
Στη νέα Ελλάδα
Ελλάδα! Όποιος σε νιώθει, βλέπει πάλι
το Πνεύμα Σου το στοχασμό να ορίζει
κι η θεία Σου εικόνα εμπρός του να προβάλλει
σαν λάμψη, που βαθύ σκοτάδι σκίζει.
Ελλάδα! Ιδέα και λατρεία μεγάλη!
Κι αν μάταια το στόμα μας πασκίζει
τη νέα σου δόξα αρμονικά να ψάλλει,
μα την ψυχή η αγάπη σου γεμίζει.
Σε νιώθουμε σα λατρευτή μητέρα
το Πνεύμα μας και πάλι να το σέρνεις
από την ταπεινή ζωή πιο πέρα.
Σε νιώθουμε σα θείου φωτός αχτίδα
πάντα στη σκέψη εμπρος Εσύ να φέρνεις
μια μόνο λέξη αθάνατη «Πατρίδα»!
(Ηλ. Βουτιερίδης)
Η Ελλάδα δεν πεθαίνει
«Η Ελλάδα δεν πεθαίνει» αντιλαλούνε
τα πέλαγα, οι κλεισούρες, τα ρουμάνια.
Στο χώμα ετούτο δάφνες για στεφάνια
φυτρώνει μόνη! Οι κάμποι όταν ανθούνε,
ματοβαμμένοι μοιάζουν γιατί μ’ αίμα
στο χώμα τούτο η Δόξα ιστορημένη
γίνεται ανθός την άνοιξη. Ανασαίνει
κάθε μορφή, της Λευτεριάς το πνέμα.
Κάθε πλαγιά της λεβεντιάς τα μύρα.
Το υνί, που εδώ απ’ τα κόκαλα στομώνει,
λόγχη ακονιέται. Οι ταπεινοί δαιμόνοι
γίνονται ξάφνου. Ντύνονται πορφύρα,
το ίδιο τους αίμα, κι όσοι ξεπεσμένοι,
να διαφεντέψουν τ’ Άγιο μέσα στ’ Άγια:
τη Λευτεριά. Κι ανθούν δάφνες και βάγια
στο δρόμο τους: «Η Ελλάδα δεν πεθαίνει»!
(Κ. Βελμύρας)
Πηγή υλικού
Χάρη Πάτση, Eγκυκλοπαίδεια Άλφα- ωμέγα, Αθήνα, σ. 131-138
Επιλογή υλικού
Αικατερίνη Διαμαντοπούλου, Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων
Login
Υπενθύμιση κωδικού