Ο ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ κ.κ. ΘΕΟΦΙΛΟΣ Γ' ΠΡΟΣΚΑΛΕΙΤΑΙ ΝΑ ΟΜΙΛΗΣΗ ΕΙΣ ΤΗΝ Γ' ΤΑΚΤΙΚΗΝ ΣΥΝΟΔΟΝ ΠΡΟΕΔΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΩΝ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ (Τ.Ε.Ι.) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΙΣ ΚΑΒΑΛΑΝ
(1-3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2009).
Γρηγοριανόν (3-7-2009) / Ιουλιανόν (20-6-2009)
Ο καθηγητής κ. Δημήτριος Εμμανουλούδης, Αντιπρόεδρος των Τ.Ε.Ι. Καβάλας, ο εκπονήσας σειράν 3 DVD, περιέχουσαν φωτογραφικόν υλικόν όλων των Παναγίων Προσκυνημάτων με σχολιαστικόν κείμενον υπό του καθηγητού κ. Εμμανουήλ Βαρβούνη και παρεχομένην δωρεάν εις το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων προς διάθεσιν κατά τας ανάγκας αυτού, επισκεφθείς προ μηνών τον Μακαριώτατον Πατριάρχην Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλον Γ', παρεκάλεσεν Αυτόν να τιμήση με ομιλίαν Αυτού την Γ' Τακτικήν Σύνοδον των Προέδρων και Αντιπροέδρων των Τ.Ε.Ι. (Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων) της Ελλάδος, η οποία έλαβε χώραν από 1ης έως 3ης Ιουλίου 2009 εις την πόλιν της Καβάλας. Την πρόσκλησιν αυτού ανενέωσεν ο κ. Εμμανουλούδης και κατά την πρόσφατον επίσκεψιν του Μακαριωτάτου εις Αθήνας δια την κήρυξιν ενάρξεως των εργασιών του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου της Μ.Κ.Ο. «Ρωμηοσύνη» του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, με θέμα: «Η Ρωμηοσύνη δια μέσου των αιώνων».
Παρά τας ανειλημμένας ποιμαντικάς και διοικητικάς Αυτού υποχρεώσεις, ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος Γ' απεδέχθη την πρόσκλησιν και ούτω την Τετάρτην 18ην Ιουνίου / 1ην Ιουλίου 2009, συνοδευόμενος υπό του Γέροντος Αρχιγραμματέως Αρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου και του Αντιπροέδρου της Οικονομικής Επιτροπής και ηγουμένου εν Φχες της Ιορδανίας Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου Ιερωνύμου, ανεχώρησεν από του αεροδρομίου Ben - Gurion του Τελ-Αβίβ και διαβάς δια του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» των Αθηνών, έφθασε περί την μεσημβρίαν εις το αεροδρόμιον «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης.
Εις Θεσσαλονίκην υπεδέχθη τον Μακαριώτατον ο Αντιπρόεδρος των Τ.Ε.Ι. Καβάλας κ. Εμμανουλούδης και τη συνοδεία αυτού δια του υπηρεσιακού αυτοκινήτου του Τ.Ε.Ι. Καβάλας και τη συνοδεία αστυνομικής φρουράς, αφίχθη εις Καβάλαν προς παραμονήν εις το ξενοδοχείον "IMARET".
Εις την συνοδείαν του Μακαριωτάτου από Θεσσαλονίκης συγκατελέγη, ως είχε προγραμματισθή, ο Ιερώτατος Μητροπολίτης Καπιτωλιάδος κ. Ησύχιος, εκπληρώσας την αποστολήν αυτού, της συνοδείας δηλαδή της ιεράς Εικόνος των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης μετά τεμαχίου Τιμίου Ξύλου και εν συνεχεία συνώδευσεν τον Μακαριώτατον καθ' όλην την διάρκειαν της παραμονής Αυτού εις την Καβάλαν.
Το εσπέρας της ημέρας αυτής, Τετάρτης 1ης Ιουλίου 2009, επεσκέφθη τον Μακαριώτατον εις το ξενοδοχείον ο Ιερώτατος Μητροπολίτης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. Προκόπιος. Εις την συνάντησιν αυτήν ο Μακαριώτατος και ο Άγιος Φιλίππων ανεπόλησαν τας ημέρας, κατά τας οποίας ήρχετο μετά προσκυνητών εκ του ποιμνίου της Μητροπόλεως αυτού εις την Αγίαν Γην και το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων και συνεδέετο δια προσωπικών εκκλησιαστικών σχέσεων μετά του μακαριστού Πατριάρχου Ιεροσολύμων Διοδώρου και του μακαριστού Μητροπολίτου Πέτρας Γερμανού, εκ Χίου καταγομένων, και άλλων Αγιοταφιτών.
Την 9:30 π.μ. της Πέμπτης 2-7-2009, ο Μακαριώτατος έτυχε θερμής υποδοχής παρά του Προέδρου των Τ.Ε.Ι. Καβάλας κ. Αθανασίου Μητροπούλου, του Αντιπροέδρου αυτών κ. Δημητρίου Εμμανουλούδη και των συνεργατών αυτών εις το ξενοδοχείον LUCY' εν Καβάλα. Ενταύθα ο Μακαριώτατος ηυλόγησε την έναρξιν των εργασιών της Γ' Τακτικής Συνόδου των Προέδρων και Αντιπροέδρων των Τ.Ε.Ι. (Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων) Ελλάδος, λέγων ότι είναι ιδιαιτέρα τιμή και χαρά δια την Εκκλησίαν των Ιεροσολύμων η πρόσκλησις του Προκαθημένου αυτής, να ευλογήση τας εργασίας των Τ.Ε.Ι. «Μεταφέρομεν», είπε, «την ευλογίαν του Φρικτού Γολγοθά και του Παναγίου Τάφου και ευχόμεθα δι' αυτής να ευρίσκη πραγμάτωσιν εις υμάς το του Κυρίου ημών εν τω Ευαγγελιστή Ιωάννη: «Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιω. 8, 32-33).
Εν συνεχεία ο Μακαριώτατος μετά της συνοδείας Αυτού και μετά του Ιερωτάτου Μητροπολίτου Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. Προκοπίου επεσκέφθη το «Βήμα του Αποστόλου Παύλου», ήτοι τον παρά την παραλίαν της Καβάλας και τον ιερόν Ναόν του Αγίου Νικολάου τόπον, ένθα ο Απόστολος Παύλος κληθείς δι' ονείρου υπό ανδρός Μακεδόνος (Πραξ.16,9), ήλθε και εκήρυξε το πρώτον εις Φιλίππους Μακεδονίας (Πραξ.16,11-12). Εις το σημείον τούτο υπάρχει ψηφιδωτόν έργον του ψηφιδογράφου κ. Βλασίου Τσοτσώνη, αναπαριστάνον την αποβίβασιν του αποστόλου Παύλου εις Φιλίππους.
Μετά ταύτα ο Μακαριώτατος επεσκέφθη τον τόπον της βαπτίσεως της Αγίας Λυδίας της πορφυροπώλιδος εκτός των τειχών της παλαιάς πόλεως, παρά τον ποταμόν (Πραξ. 16,13-16), ένθα νυν υπάρχει περικαλλής ναός μετά βαπτιστηρίου και ψηφιδωτών αγιογραφικών παραστάσεων.
Ο Μακαριώτατος επεσκέφθη επίσης το ιερόν προσκύνημα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου εις Νέαν Καρβάλην. Ενταύθα οι εκ Καρβάλης της Μικράς Ασίας μεταπατρισθέντες Μικρασιάται μετέφερον το ιερόν λείψανον του Αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού και μελών της οικογενείας αυτού και πολύτιμα αντικείμενα της Εκκλησίας αυτών, ως είναι ο Αρχιεπισκοπικός Θρόνος, ο Επιτάφιος, το Βαπτιστήριον, αι ιεραί εικόνες του τέμπλου, οι πολυέλαιοι και άλλα. Ο Μακαριώτατος και η συνοδεία Αυτού ησθάνθησαν μεγάλην ευλογίαν και συγκίνησιν εκ της προσκυνήσεως των ιερών λειψάνων και του ιερού ναού.
Την μεσημβρίαν ο Μακαριώτατος παρεκάθισεν εις γεύμα παρατεθέν υπό του Μητροπολίτου κ. Προκοπίου εις παραλιακόν εστιατόριον εις Κεραμωτήν. Εκ της Κεραμωτής ο Μακαριώτατος και η συνοδεία Αυτού, συνοδευόμενοι υπό του Μητροπολίτου και του κ. Εμμανουλούδη επεβιβάσθησαν τω πλοίω και διεβιβάσθησαν εις την αντιπέραν νήσον της Θάσου, ένθα εις το χωρίον Πρίνος επεσκέφθησαν οίκημα ιδιοκτησίας του Πατριαρχείου.
Όντως ο Ιερώτατος Μητροπολίτης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου μετά των ιερέων αυτού, επέδειξε πνεύμα εμπράκτου αδελφικής αβραμιαίας φιλοξενίας και συνεκίνησε τον Μακαριώτατον και την συνοδείαν Αυτού.
Την 20:00 μ.μ. ώραν της ιδίας ημέρας, Πέμπτης, 2-7-2009, αφού έδωσε συνέντευξιν εις τα Μ.Μ.Ε., ο Μακαριώτατος εξεφώνησε την ομιλίαν Αυτού εις το Αμφιθέατρον των Τ.Ε.Ι. Καβάλας, κατάμεστον εκλεκτού ακροατηρίου, με θέμα: «Το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων και η σημασία των Παναγίων Προσκυνημάτων».
Η ομιλία αύτη του Μακαριωτάτου έχει ως έπεται:
Ιερώτατε Μητροπολίτα Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου
κ. Προκόπιε,
Εξοχώτατε κύριε Σπυρ. Ταλιαδούρε, Υφυπουργέ Παιδείας και Θρησκευμάτων,
Εκλεκτοί επίσημοι προσκεκλημένοι,
Πρόεδροι και Αντιπρόεδροι των Τ.Ε.Ι. της Ελλάδος,
Ελλογιμώτατοι κύριοι Καθηγηταί,
Εκλεκτοί ακροαταί,
Δια της υπό του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της μητρός αυτού αγίας Ελένης αναδείξεως των Ιερών Προσκυνημάτων δια της επ' αυτών ανεγέρσεως μεγαλοπρεπών Ναών, η Ιερουσαλήμ αναδύεται πλέον ουχί ως η πόλις του Μεγάλου Βασιλέως κατά το Δαυϊτικόν (ψαλμ. 47), αλλά η πόλις του Μεγάλου Βασιλέως, του Νέου Αδάμ, του Χριστού.
Της πόλεως ταύτης (του νέου Αδάμ) άρχων μεν πολιτικός καθίσταται άνωθεν το ευσεβές γένος των Ρωμαίων Ορθοδόξων Χριστιανών. Άρχων δε πνευματικός και οικονόμος, η Εκκλησία Ιεροσολύμων δια των επισκόπων και εν συνεχεία Πατριαρχών αυτής, διαδόχων του αγίου Αποστόλου Ιακώβου του Αδελφοθέου.
Το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων διακρίνεται των άλλων συμπρεσβυγενών αυτού Πατριαρχείων της Ανατολής ως προς το γεγονός ότι «τεθεμελίωτο επί την πέτραν» (Ματθ. 7,25), του σταυρικού αίματος του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Το γεγονός τούτο συνέβαλεν αναποφεύκτως εις την συνύφανσιν της ιστορίας των Ιεροσολύμων μετά της ιεράς ιστορίας, δηλονότι της ιστορίας της Σωτηρίας του ανθρώπου, η οποία ενσαρκώνεται από το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων. Η δισχιλιετής ιστορική αδιάκοπτος και ενεργός παρουσία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων δια του Τάγματος των Σπουδαίων, της συγχρόνου μοναστικής Αγιοταφιτικής Αδελφότητος ως και των ενοριακών αυτού ιερέων, αποτελεί τρανήν απόδειξιν τούτου.
Σημειωτέον δε ότι η ιστορία της Ιερουσαλήμ και του Πατριαρχείου αυτής αποτελεί αναπόσταστον τμήμα της ιστορίας της διαχρονικής Ρωμηοσύνης. Λέγομεν δε τούτο, διότι συγκληρονόμος και άμεσος φυσικός διάδοχος του βασιλικού και αυτοκρατορικού γένους των Ρωμαίων Ορθοδόξων αναδεικνύεται το ευσεβές γένος των Ελλήνων (όσον παράδοξον και αν ακούγεται τούτο εις την ακαδημαϊκήν κοινότητα του Ελλαδικού χώρου).
Η εκκλησιαστική και πνευματική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου περιλαμβάνει τα πολιτικά όρια του κράτους του Ισραήλ, της Παλαιστινιακής Αρχής, συμπεριλαμβανομένης και της λωρίδος της Γάζης, του Χασιμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας ως και του Εμιράτου του Αραβικού / Περσικού Κόλπου Qatar. Η πνευματική αυτή δικαιοδοσία αναγνωρίζεται επισήμως από τας προαναφερθείσας πολιτειακάς και κρατικάς αρχάς. Με άλλα λόγια, το Πατριαρχείον Ιεροσολύμων αναγνωρίζεται, αφ' ενός ως η επίσημος και κανονική Ελληνορθόδοξος Εκκλησία με τα ab antiquo αναφυέντα ιερά αυτού προνόμια και δικαιώματα. Αφ' ετέρου αναγνωρίζεται ως το ενδογενές και πρεσβυγενές θρησκευτικόν η, καλλίτερον ειπείν, Χριστιανικόν καθίδρυμα. Τούτο δε απολαμβάνει εξ ίσου μεγάλου σεβασμού και τιμής από όλους τους πολιτειακούς και θρησκευτικούς θεσμικούς παράγοντας, παρά το γεγονός ότι εδρεύει και δραστηριοποιείται εντός αλλογενούς και πολυποικίλου θρησκευτικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος.
Όσον αφορά εις το έργον του Πατριαρχείου, τούτο είναι πολυδύναμον και πολυσχιδές. Και τούτο, διότι το έργον και η αποστολή του Πατριαρχείου δεν περιορίζεται μόνον εις τον προσκυνηματικόν και ποιμαντικόν αυτού τομέα, αλλά επεκτείνεται και εις τον εκπαιδευτικόν και τον κοινωνικoπολιτικόν τοιούτον. Η συμβολή του Πατριαρχείου εις τους προαναφερθέντας τομείς δεν είναι απλώς ιστορικής η θεωρητικής ηθικής η πνευματικής σημασίας, αλλά ουσιαστικής, πραγματικής και λίαν επικαίρου.
Όπως επανειλημμένως έχει επισημανθή, ο διακανονισμός του πολιτικού καθεστώτος της ευρυτέρας περιοχής της Μέσης Ανατολής ως επίσης και άλλων διεθνών γεωγραφικών περιοχών εξαρτάται, κατά περίεργον και ανεπαίσθητον, θα ελέγομεν, τρόπον από τον ιστορικόν - θρησκευτικόν χαρακτήρα αφ' ενός, και το επικρατούν θεοκρατικόν καθεστώς αφ' ετέρου της Ιερουσαλήμ, η οποία μέχρι σήμερον εξ επόψεως διεθνούς δικαίου θεωρείται ως Corpus Separatum. Η δε Ιερουσαλήμ και ο,τιδήποτε συνεπάγεται με το όνομα και το νομικόν αυτής καθεστώς είναι αρρήκτως συνδεδεμένη με το Ελληνορθόδοξον Πατριαρχείον, το γνωστόν ως Roum Orthodox.
Η προώθησις π.χ. και καλλιέργεια του λεγομένου θρησκευτικού τουρισμού, ως μέσου οικονομικής αναπτύξεως εις περιοχάς της Ιορδανίας (τόπος Βαπτίσματος) και κυρίως της Παλαιστινιακής Αυτονομίας, όπως η πόλις της Βηθλεέμ, εξαρτάται άλλοτε μερικώς και άλλοτε εξ ολοκλήρου εκ του Πατριαρχείου ως κατόχου και λειτουργού των σχετικών Προσκυνημάτων.
Το δημογραφικόν, θρησκευτικόν και πολιτισμικόν ως και το πολιτικόν καθεστώς της Ιερουσαλήμ (με σημείον αναφοράς την Παλαιάν Πόλιν) επίσης εξαρτάται εν πολλοίς από το Πατριαρχείον, εις την κυριότητα του οποίου υπάγεται το 1/3 και πλέον της Παλαιάς Πόλεως. Τούτο βέβαια οφείλεται εις την ιστορικήν και διαχρονικήν θεσμικήν θέσιν του Πατριαρχείου, η οποία θεσμική θέσις ενέχει ιδιαιτέραν πολιτικήν σημασίαν, τόσον δια το Χασιμιτικόν Βασίλειον της Ιορδανίας, όσον και δια την Παλαιστινιακήν Αυτονομίαν, μη εξαιρουμένου και του κράτους του Ισραήλ.
Η γνωστή συνθήκη (ο Αχτιναμές) του Ομάρ Ίμπν Χατάμπ, η συναφθείσα μετά του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Σωφρονίου (637 / 638 μ.Χ.), αποτελεί αναντίρρητον μαρτύριον η τεκμήριον κατοχυρώσεως και διεκδικήσεως εθνικοθρησκευτικών προνομίων και δικαίων επί της Ιερουσαλήμ ειδικώτερον, και της Αγίας Γης γενικώτερον, τόσον των Χασιμιτών Ιορδανών, όσον και των Παλαιστινίων Αράβων Μουσουλμάνων. Περιττόν να είπωμεν ότι η συνθήκη του Ομάρ Ίμπν Χατάμπ, αποτελεί την θεμελιώδη βάσιν, επί της οποίας διεμορφώθη το νομικόν καθεστώς, το διέπον την διοικητικήν και εκτελεστικήν εξουσίαν του Πατριαρχείου εν τω προσώπω πάντοτε του Πατριάρχου, θεωρουμένου ως εθνικοθρησκευτικού ηγέτου.
Ταυτοχρόνως με την ιεράν ευθύνην, την της διαφυλάξεως των Παναγίων Προσκυνημάτων, η Αγιοταφιτική Αδελφότης έχει θεόθεν επωμισθή την ηθικήν υποχρέωσιν της διαποιμάνσεως του εν τη πνευματική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων διαβιούντος Ορθοδόξου αραβοφώνου χριστιανικού ποιμνίου και ουχί μόνον. Η ποιμαντική του Πατριαρχείου μέριμνα εκδηλώνεται δια συντηρήσεως και ανεγέρσεως Εκκλησιών και Σχολείων και άλλων ιδρυμάτων. Η προαγωγή του εκπαιδευτικού έργου του Πατριαρχείου κατέχει την πρώτην θέσιν εις την ποιμαντικήν αυτού μέριμναν. Τούτο, εξ άλλου επιτάσσει και η απρόβλεπτος εξέλιξις και διαμόρφωσις του πολιτικού χάρτου της Μέσης Ανατολής.
Εν τω σημείω τούτω κρίνομεν σκόπιμον να είπωμεν ότι τα Πανάγια Προσκυνήματα αποτελούσαν και αποτελούν την εγγύησιν της Χριστιανικής παρουσίας εις τους Αγίους Τόπους. Ουδείς μέχρι σήμερον ηρνήθη αυτήν την πραγματικότητα.
Η πνευματική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου επεκτεινομένη επί τριών και τεσσάρων πολιτειακών αρχών παρέχει εις αυτό απείρους δυνατότητας δραστηριοποιήσεως αυτού, τόσον εις τον πνευματικόν / θρησκευτικόν τομέα, όσον και εις τον κοινωνικόν, οικονομικόν, διαθρησκειακόν και, αναποφεύκτως, τον πολιτικόν τοιούτον.
Η σημασία των Προσκυνημάτων .
Η βαθυτέρα σημασία των Αγίων Προσκυνημάτων οφείλεται εις το γεγονός ότι ταύτα αναγνωρίζονται ως τα αδιάψευστα και ψηλαφητά μαρτύρια της ιεράς Ιστορίας, δηλονότι της Ιστορίας της σωτηρίας του ανθρώπου.
Εάν οι αρχαίοι Ελληνικοί ναοί μαρτυρούν το ειδολωλατρικόν πάνθεον της εντυπωσιακής όντως ανθρωπίνης επινοίας και μυθοπλασίας, τα Αγιογραφικά, εννοείται τα Bιβλικά, προσκυνήματα της Αγίας Γης και δη των Ιεροσολύμων μαρτυρούν την εξ αποκαλύψεως θείαν αλήθειαν του σεσαρκωμένου Λόγου. Μαρτυρούν την φανέρωσιν του Θείου Λόγου εις τον ανθρώπινον λόγον, ο Οποίος Θείος Λόγος άρχεται από του Όρους Σινά και κορυφούται εις τον τόπον της Σταυρώσεως του Γολγοθά και του κενού (άδειου) μνημείου της ταφής, και του μηνύματος της Αναστάσεως του Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Επί πλέον δε τα Πανάγια Προσκυνήματα αναγνωρίζονται και επιστημονικώς κατοχυρώνονται ως τεκμήρια της καθ' όλου Ιστορίας της Αγίας Γης, τόσον από την διεθνή, όσον και από την τοπικήν / κρατικήν αντιστοίχως Αρχαιολογικήν υπηρεσίαν του Ισραήλ, της Παλαιστινιακής Αρχής και της Ιορδανίας.
Δεν πρέπει να μας διαφεύγη το γεγονός ότι προκυνηματικοί τόποι, οι οποίοι είναι ιεροί από κοινού εις τον Ιουδαϊσμόν, τον Χριστιανισμόν και το Ισλάμ, αποτελούν σημεία αναφοράς της ιστορικής εθνικοθρησκευτικής η θεοκρατικής και πολιτισμικής ταυτότητος των πιστών των ως άνω θρησκειών.
Το ιερόν προσκύνημα π.χ. του Φρέατος του Ιακώβ, το ευρισκόμενον εις την Παλαιστινιακήν πόλιν Nablus αραβιστί, Νεάπολις ελληνιστί και Shomron, Syhar εβραϊστί, ως και το τέμενος του Ομάρ Ibn Hattab η δια τον Ιουδαϊσμόν και Χριστιανισμόν ο Ναός του Σολομώντος αντανακλούν όχι μόνον τον λόγον υπάρξεως των συγκεκριμένων λαών και θρησκευτικών κοινοτήτων εν τη Αγία Γη, αλλά και τον ουσιαστικόν λόγον της επικρατούσης πολυπλόκου πολιτικής καταστάσεως και του συνεπαγομένου αδιεξόδου.
Κατά την ταπεινήν γνώμην της Μετριότητος ημών, η άχρι τούδε αναπτυχθείσα διεθνής διπλωματική και πολιτική βούλησις προς επίλυσιν του Παλαιστινιακού ζητήματος προσκρούει, - δια να μη είπωμεν αποτυγχάνει,- εις την αδυναμίαν του διπλωματικού και πολιτικού νοός να κατακτήση η να επισημάνη την προσκυνηματικήν αξίαν ιερών τόπων δι' έθνη και λαούς, των οποίων η εθνική και πολιτισμική ταυτότης είναι αρρήκτως συνδεδεμένη με φυσικάς θρησκευτικάς η μάλλον θεοκρατικάς καταβολάς.
Με άλλα λόγια, όταν η θρησκευτική (με την περιεκτικήν έννοιαν του όρου «θρησκεία») σημασία των αγίων Τόπων δηλονότι των Παναγίων Προσκυνημάτων, παραθεωρείται η υποτιμάται, τότε ισχύει το του Αποστόλου Παύλου: «περιπατώμεν εν ματαιότητι του νοός ημών» (Εφ. 4:17).
Εν κατακλείδι, η πολυσήμαντος αξία των προσκυνημάτων διατυπούται κατά τρόπον περιεκτικώτατον, εις τον υπό του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού συνταχθέντα ύμνον υπέρ της Ιερουσαλήμ ως του κατ' εξοχήν προσκυνηματικού τόπου, του θεωρουμένου κατοικητηρίου του Θεού: «Χαίρε Σιών Αγία, Μήτηρ των Εκκλησιών, Θεού κατοικητήριον∙ συ γαρ εδέξω πρώτη, άφεσιν αμαρτιών δια της Αναστάσεως».
Το εσπέρας μετά την ομιλίαν Αυτού, ο Μακαριώτατος παρεκάθισεν εις δείπνον, παρατεθέν προς τιμήν Αυτού υπό του Δημάρχου Καβάλας κ. Κωνσταντίνου Σημιτή εις το ξενοδοχείον «Μουχάμαδ Άλυ».
Την πρωΐαν της Παρασκευής 3-7-2009, ο Μακαριώτατος ανεχώρησεν αεροπορικώς από της πόλεως της Καβάλας δι' Αθήνας. Φθάσας εις Αθήνας περί την μεσημβρίαν και παραμείνας το απόγευμα δι' υποθέσεις του Πατριαρχείου, ανεχώρησεν λίαν πρωϊ την ημέραν του Σαββάτου δια των Ολυμπιακών Αερογραμμών δια το Τελ-Αβίβ, ένθεν, δοξάζων τον Θεόν, έφθασεν εις το Πατριαρχείον δια την συνέχισιν των Πατριαρχικών αυτού καθηκόντων.
Εκ της Αρχιγραμματείας