Ἀπολυτίκιον, ἦχος πλ. Α΄. Τὸν συνάναρχον Λόγον
Φωτισθεῖσα ἐνθέως Σταυροῦ τῇ χάριτι τῆς μετανοίας
ἐδείχθης φωτοφανὴς λαμπηδὼν τῶν παθῶν
τὸν σκοτασμὸν λιποῦσα πάνσεμνε. Ὅθεν ὡς ἄγγελος Θεοῦ,
Ζωσιμᾷ τῷ ἱερῷ, ὠράθης ἐν τῇ ἐρήμῳ, Μαρία Ὁσία Μῆτερ.
Μεθ΄οὗ δυσώπει ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Η Οσία Μαρία γεννήθηκε στην Αίγυπτο και έζησε εκεί, μέχρι τα δώδεκα χρόνια της. Ήταν Χριστιανή, χωρίς όμως ιδιαίτερη καθοδήγηση, ούτε διαπαιδαγώγηση σύμφωνη με τις ηθικές αρχές και αξίες του Χριστιανισμού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παρασυρθεί στο δρόμο της ηδονής και της αμαρτίας. Μετέβη στην Αλεξάνδρεια όπου για δεκαεπτά χρόνια σπαταλούσε τη ζωή της στη διαφθορά.
Μια μέρα είδε ένα καράβι έτοιμο να φύγει για τα Ιεροσόλυμα για τον εορτασμό της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού. Επιβιβάστηκε με την επιθυμία να φτάσει στην Παλαιστίνη, προκειμένου να επιδοθεί σε νέες σαρκικές απολαύσεις. Όταν έφτασε στα Ιεροσόλυμα, ακολούθησε μια παρέα προσκυνητών και έφτασε μέχρι την αυλή του Ναού. Ήταν η ώρα της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού. Τότε συνέβη κάτι τρομερό. Ενώ οι προσκυνητές διήλθαν την είσοδο του Ιερού Ναού, μια αόρατη δύναμη την κρατούσε στη θέση της, την εμπόδιζε και της έφραζε το δρόμο. Τότε άρχισαν να τρέχουν δάκρυα από τα μάτια της συνειδητοποιώντας ότι η δύναμη του Θεού δεν της επέτρεπε να μπει στο Ναό. Καθισμένη σε μια άκρη της αυλής κουρασμένη από την προσπάθεια, συναισθάνθηκε την αιτία που την εμπόδιζε να δει τον Τίμιο και Ζωοποιό Ξύλο. Κοίταξε τον τοίχο και είδε μια εικόνα της Παναγίας. Γονάτισε και παρακάλεσε τη Θεοτόκο να της επιτρέψει την είσοδο.
Μετά την παράκλησή της κατόρθωσε να μπει στον Ιερό Ναό και να προσκυνήσει με δέος και φόβο Θεού τον Τίμιο Σταυρό. Κατόπιν προσευχήθηκε στην Παναγία, όταν άκουσε μια φωνή να της λέει ότι αν περάσει τον Ιορδάνη, θα βρει καλή ανάπαυση. Αμέσως κίνησε προς τον Ιορδάνη. Μετά από πολλές ώρες πεζοπορίας, έφτασε στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, που βρίσκεται κοντά στον ποταμό, αναπαύτηκε και αφού πέρασε με ένα πλοιάριο στην απέναντι όχθη, ξεκίνησε την πορεία της προς την έρημο.
Η συνάντηση της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας με το Μοναχό Ζωσιμά ήταν καταλυτική. Ο Μοναχός Ζωσιμάς ζούσε σε ένα Μοναστήρι στην περιοχή της Παλαιστίνης. Ήταν φημισμένος για την αρετή του, αλλά και γνώστης των θρησκευτικών ζητημάτων, ώστε πολλοί Μοναχοί τον επισκέπτονταν, για να ακούσουν το λόγο του και να λάβουν τις συμβουλές του. Με πνευματικό αγώνα και πολλές ασκήσεις είχε καταφέρει να υποτάξει τη σάρκα στο πνεύμα. Έβλεπε θεία οράματα και του ερχόταν Θείος φωτισμός. Μια ημέρα Άγγελος Κυρίου παρουσιάστηκε και του είπε να πάει στο Μοναστήρι κοντά στον Ιορδάνη ποταμό.
Εκεί εμφανίστηκε στον Ηγούμενο, έβαλε μετάνοια, ζήτησε την ευχή του και έμεινε στο Μοναστήρι. Μαζί με τους άλλους Γέροντες διαβιούσε αφοσιωμένος στην πνευματική ζωή, με ασταμάτητη ψαλμωδία, ολονύκτια αγρυπνία, νηστεία και αδιάλειπτη προσευχή. Κανόνας του Μοναστηριού ήταν κατά την Κυριακή, μετά από την οποία ξεκινάει η πρώτη εβδομάδα των νηστειών, οι Μοναχοί να αναχωρούν για την έρημο, όπου θα διέμεναν ως την Κυριακή των Βαΐων, τρεφόμενοι με βότανα της ερήμου.
Ο Ζωσιμάς πέρασε τον Ιορδάνη ποταμό και βρέθηκε στην έρημο. Καθώς προσευχόταν είδε μια ανθρώπινη σκιά με σκελετωμένο σώμα, γυμνό, μαύρο από τον ήλιο και με μακριά άσπρα μαλλιά. Ακολούθησε τη μορφή, προκειμένου να μιλήσει με τον ασκητή αυτό της ερήμου και έφτασε σε μια χαράδρα. Εκεί η Οσία Μαρία τον αποκάλεσε με το όνομά του και του ζήτησε να της δώσει ένα ράσο του για να καλύψει το σώμα της και να μιλήσουν. Εκείνος αντιλήφθηκε το προορατικό χάρισμα με το οποίο ήταν ευλογημένη η άγνωστη γυναίκα και κατόπιν, αφού φόρεσε η γυναίκα το ράσο, γονάτισαν και άρχισαν να προσεύχονται. Στη συνέχεια της ζήτησε να προσευχηθεί για όλο τον κόσμο. Τότε συνέβη το θαύμα.
Η Οσία άρχισε να προσεύχεται ψιθυριστά, γυρισμένη προς την ανατολή. Ο Γέροντας γονατιστός και με σκυμμένο το κεφάλι, χωρίς να ακούει την προσευχή της, περίμενε. Όταν σήκωσε το κεφάλι του, την είδε να έχει ανυψωθεί 60-70 περίπου εκατοστά από τη γη και να προσεύχεται αιωρούμενη στον αέρα. Φόβος τον κυρίευσε και άρχισε να προσεύχεται. Μάλιστα πέρασε από το νου του ότι πρόκειται για μια δαιμονική φιγούρα. Η Οσία του είπε να μην κάνει τέτοιους λογισμούς και μετά από παράκλησή του ξεκίνησε να του διηγείται την πορεία της ζωή της, χωρίς να κρύψει τίποτα από το αμαρτωλό παρελθόν της.
Ο Ζωσιμάς εξέφρασε την απορία του για το διάστημα που βρισκόταν στην έρημο η Οσία Μαρία. Είχε διαβιώσει σαράντα επτά έτη στην έρημο τρώγοντας χόρτα, γυμνή, αλλά συνεχώς προσευχόμενη στην Παναγία. Γνώριζε την Αγία Γραφή, παρά το γεγονός ότι ήταν αγράμματη, ζητώντας μετάνοια από το Θεό για τις αμαρτίες της. Κατόπιν του ζήτησε να τη βρει τη Μεγάλη Πέμπτη της επόμενης χρονιάς, έχοντας μαζί του τη Θεία Κοινωνία, προκειμένου να κοινωνήσει από τα άχραντα και ζωοποιά δώρα. Παράλληλα του είπε να μεταφέρει στον Ηγούμενο του Μοναστηριού τη συμβουλή να προσέχει, καθώς συμβαίνουν άσχημα πράγματα στο Μοναστήρι και του ζήτησε να προσεύχεται για λογαριασμό της.
Ο Ζωσιμάς πλημμυρισμένος χαρά και γαλήνη επέστρεψε στο Μοναστήρι. Πέρασε ένα έτος χωρίς να διηγηθεί σε κανέναν την εμπειρία που βίωσε. Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης ετοίμασε όσα του είχε ζητήσει. Έβαλε σε ένα μικρό ποτήρι από το Άχραντο Σώμα και το Τίμιο Αίμα του Χριστού και μέσα σε ένα καλάθι λίγα τρόφιμα. Μετέβη στον Ιορδάνη και την περίμενε. Αργά το βράδυ έφτασε η Οσία, η οποία πέρασε το ποτάμι, αφού περπάτησε πάνω στο νερό, μετά το σημείο του σταυρού που έκανε. Μετά το πέρας της προσευχής, ασπάστηκε το Μοναχό Ζωσιμά και έλαβε τη Θεία Κοινωνία. Κατόπιν του ζήτησε να τη βρει μετά από ένα χρόνο στο ξεροπόταμο που είχαν συναντηθεί την πρώτη φορά.
Ο αββάς Ζωσιμάς πράγματι ξεκίνησε ένα χρόνο αργότερα να τη βρει στο γνωστό σημείο. Όμως τη βρήκε νεκρή, με τα χέρια σταυρωμένα και το σώμα της στραμμένο έτσι ώστε να βλέπει την Ανατολή. Έκλαψε και ασπάστηκε ευλαβικά τα πόδια της. Έψαλε τους κατάλληλους ύμνους και είπε τη νεκρώσιμη προσευχή. Κατόπιν βρήκε δίπλα στο κεφάλι της χαραγμένες τις φράσεις: «Αββά Ζωσιμά, θάψε σε αυτόν τον τόπο, το λείψανο της ταπεινής Μαρίας και προσευχήσου στο Θεό για μένα. Τελειώθηκα την πρώτη του μηνός Φαρμουθή, σύμφωνα με την ονομασία των Αιγυπτίων, τον Απρίλιο δηλαδή των Ρωμαίων, την ίδια νύχτα των Παθών του Κυρίου, μετά τη μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων». Το εγκαταλελειμμένο σώμα της μετά από ένα χρόνο είχε παραμείνει άφθαρτο στα στοιχεία της φύσης.
Ο Μοναχός θέλησε να αποδώσει στο λείψανο της Οσίας όλες τις τιμές, με την ταφή αυτής. Ξεκίνησε να σκάβει το έδαφος, όμως το χώμα ήταν ξερό και δύσκολο να σκαφθεί. Ξαφνικά είδε ένα μεγάλο λιοντάρι να στέκεται δίπλα στο λείψανο και να γλείφει τα άκρα των ποδιών της. Έκανε το Σταυρό του και προσευχήθηκε για να καταπαύσει το φόβο του. Όμως το λιοντάρι ήταν φιλικό απέναντί του και κατανοώντας ο Ζωσιμάς ότι κατά Θεία πρόνοια βρέθηκε στο σημείο το λιοντάρι, του ζήτησε να τον βοηθήσει να σκάψουν το λάκκο. Το λιοντάρι πράγματι άνοιξε το λάκκο σκάβοντας με τα μπροστινά του πόδια. Αφού την έθαψε, το λιοντάρι χάθηκε στην έρημο και εκείνος επέστρεψε στο Μοναστήρι, ευλογώντας και ανυμνώντας το Θεό. Εκεί διηγήθηκε τα πάντα στους Μοναχούς και τους ζήτησε να τιμούν με ευλάβεια τη μνήμη της Οσίας. Στο ίδιο Μοναστήρι κοιμήθηκε και ο σεβάσμιος Γέροντας Ζωσιμάς περίπου σε ηλικία εκατό ετών.
Ο βίος της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας έχει σκοπό να φανερώσει και να αναδείξει, μέσα από τη ζωή της Οσίας, το μεγαλείο του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Το πόσο απέραντη είναι η αγάπη Του, για εμάς τους αδύναμους και αμαρτωλούς ανθρώπους, το πόσοι είναι οι δρόμοι του Θεού για να οδηγήσει καθέναν μας στην οδό της σωτηρίας και με πόση υπομονή και μακροθυμία περιμένει τη μετάνοιά μας. Η Οσία Μαρία παρασυρμένη στα δαιμονιώδη πάθη, φανταζόταν ως ζωή, αυτό που ουσιαστικά ήταν υποτίμηση του ίδιου του εαυτού της και προσβολή της ανθρώπινης φύσης της. Κάθε αμαρτία είναι μία λάθος χρησιμοποίηση των δυνάμεων και των δυνατοτήτων μας και έχει ως αποτέλεσμα την πίκρα, την απογοήτευση, το ψυχικό βάρος και τη δυστυχία.
Η Οσία Μαρία δέχτηκε την ευκαιρία που της προσέφερε η αγάπη του Θεού και με τη βοήθεια της δύναμής Του, μετανόησε και με γενναιότητα προχώρησε από το σκοτάδι στο φως. Μετά τη μετάνοιά της, υπέστη αφάνταστες ταλαιπωρίες και στερήσεις σε όλη την επίγεια ζωή της. Αγωνίστηκε γενναία, υπέφερε απερίγραπτους πειρασμούς και δυσκολίες, πόνεσε, ίδρωσε και μάτωσε για να αξιωθεί τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Με συμπαραστάτη της την Υπεραγία Θεοτόκο, που με τις πρεσβείες της στον Υιό και Θεό της, της έδινε δύναμη και την καθοδηγούσε καθημερινά, κατάφερε η Οσία να εκδιώξει κάθε πονηρή σκέψη και ανάμνηση. Μέχρι την τελευταία της πνοή, δεν έπαψε η Παναγία να τη βοηθά και με μητρική αγάπη να την οδηγεί στη βασιλεία του Υιού Της. Ο βίος της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας με την πνευματική δύναμη που περικλείει, θα βοηθήσει πολλούς να καταλάβουν τη μεγάλη αξία της ειλικρινούς μετάνοιας.
Πηγή υλικού
Βίοι Ορθοδόξων Αγίων, Η Οσία Μαρία η Αιγυπτία, Εκδόσεις Ένθεος Βίος, Αθήνα 2006
Επιλογή υλικού
Αικατερίνη Διαμαντοπούλου, Υπεύθυνη υλικού των Ιστοχώρων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων