Πολιτική και Θεία Οικονομία, Καθηγητού Σπυρίδωνος Τσιτσίγκου MA, DD, PhD

Ὁ βα­σι­λιάς τῶν Μω­α­βιτῶν, Balak (= λε­ηλάτης), καθ' ὅν χρόνο οἱ Ἰσρα­ηλίτες εἰσήρχο­ντο στή Γῆ τῆς Ἐπαγ­γελίας, φο­βούμε­νος μήπως ὑποτάξουν καί τό δικό του λαό (ὅπως συνέβη μέ τόν Σηών καί τόν Ὤγ), ὑπο­χρέω­σε τόν ἐθνικό μάντη Balaam νά κα­τα­ρα­σθεῖ τόν ἰσρα­ηλι­τικό λαό, ἔτσι ὥστε αὐτός νά μπορέσει εὔκο­λα νά τόν νικήσει. Ὅμως, ἐνῶ ὁ Balak προ­σπάθη­σε πολ­λές φορές νά πείσει τόν Balaam, δέν τά κατάφε­ρε, παρά τήν ὕστα­τη αἴτησή του, ὅτι, ἄν δέν τόν κα­τα­ρα­σθεῖ, τουλάχι­στον νά μήν τόν εὐλογήσει. Ὁ Balaam, ὅμως, ὄχι μόνο δέν κα­ταράσθηκε τόν Ἰσραήλ («τί ἀρά­σω­μαι ὅν μή ἀρᾶται Κύ­ριος, ἤ τί κα­τα­ρά­σω­μαι ὅν μή κα­ταρᾶται ὁ Θε­ός;» (Αρ. 23, 8), ἀλλά καί τόν εὐλόγη­σε, δόξα­σε (πα­ρο­μοιάζο­ντάς τον μέ λιο­ντάρι) καί προ­φη­τικά τόν μακάρι­σε γιά τόν ἀνα­μενόμε­νο ἀπ' αὐτό τό λαό Μεσ­σία. Τό κεφάλαιο αὐτό εἶναι ἀπό τά πιό γλα­φυρά τῆς Π.Δ., δε­δομένου ὅτι, με­ταξύ τῶν ἄλλων, ἱστο­ρεῖ καί τήν παράξε­νη διήγη­ση τῆς ὁμιλίας τῆς ὄνου (Β’ Πέτρου 2, 16), πού προ­τυπώνει τή σάρκω­ση τοῦ Θ. Λόγου (Ἱππόλυ­τος). Ὁ Θεός ἄνοι­ξε τό στόμα τῆς ὄνου, δίνο­ντάς της ἀνθρώπι­νη λα­λιά (Ἀριθ­μ. 22, 28), ὅπως ἡ θεά Ἥρα χάρι­σε μι­λιά στό ἄλο­γο (Ἰλιάς Τ 407). Τό θέμα τῶν ζώων, πού μι­λοῦν, εἶναι κοινό στούς μύθους. Ωστόσο, εδώ δέν πρόκει­ται οὔτε γιά μῦθο, οὔτε γιά ἀκου­στική ψευ­δαίσθη­ση καί κα­τα­το­νική σχι­ζο­φρένεια (ἠχο­λαλιά). Καί σέ ἄλλα ση­μεῖα τῆς Ἁγ. Γραφῆς λέγε­ται ὅτι τά ζῶα ὁμι­λοῦν. Οἱ Ἀρχαῖοι, ζώντας κα­θη­με­ρινά μέσα στή Φύση, κα­τανο­οῦσαν εὐκολότε­ρα τή "γλώσσα" τῶν ζώων. Στήν αἰγυ­πτιακή ἱστορία τῶν <Δύο ἀδελ­φῶν> ὁ Bata κα­τα­λα­βαίνει τή γλώσσα τῶν ἀγελάδων. Κατά τόν Γρηγόριο Νύσσης, οἱ μάντεις μάντευαν ἀπό τόν ὀγκηθ­μό τῶν ζώων. Ὁ λόγος τοῦ ἀλόγου τοῦ Ἀχιλ­λέα, τοῦ Ξάνθου (Ἰλιάς Τ 408-417), ἀπο­τε­λεῖ ἕνα ἀκριβές παράλλη­λο αὐτῆς τῆς πε­ρι­κοπῆς. Ὅσοι ἀχολοῦνται μέ τό Στρατό, γνωρίζουν καλά ὅτι χωρίς μιά "ἄνω­θεν" δύνα­μη, πού ἐμψυχώνει με­τα­φυ­σικά τό στρατό, δέν εἶναι εὒκο­λη ὁποιαδήπο­τε νίκη. Γι' αὐτό καί "εὐκαίρως, ἀκαίρως" ζη­τοῦν τή Θεία προ­στασία, ἄν καί ὄχι πάντα μέ τόν ἐνδε­δειγ­μένο ("ὀρθόδο­ξο") τρόπο[1]. Ἐξάλλου, στήν Πα­γκόσμια καί Ἐκκλη­σια­στική Ἱστορία μνημο­νεύο­νται ἄφθο­νες πε­ρι­πτώσεις ἐπεμ­βάσε­ων καί ἀφορήτων πιέσε­ων τῆς Πο­λι­τείας ἔνα­ντι τῆς Θρη­σκείας/Ἐκκλησίας. Πολ­λές φορές διενεργού­νται "κατά πα­ραγ­γελίαν" προ­σευχές καί δεήσεις γιά διάφο­ρους "ἐχθρούς" εἴτε σέ προ­σω­πικό[2], εἴτε σέ συλ­λο­γικό[3] ἐπίπε­δο, οἱ ὁποῖες μᾶς θυμίζουν τό σχε­τικό μῦθο τοῦ Αἰσώπου "Πατήρ καί θυ­γατέρες" (fable 96, 1), ὅπου ὁ δύσμοι­ρος πατέρας δέν ἤξε­ρε τί νά πα­ρα­καλέσει τό Θεό: νά βρέξει (κάνο­ντας καλό στόν πρῶτο γαμ­βρό του, πού ἦταν κη­πουρός) ἤ νά μή βρέξει (κάνο­ντας καλό στό δεύτε­ρο γαμ­βρό του, πού ἦταν κε­ρα­μο­ποιός). Βέβαια, ὁ Θεός εἶναι ἕνας, ἀλλά μέ ποια­νοῦ τό μέρος τίθε­ται, καί ποιός ἄνθρω­πος γνωρίζει καί ἐκφράζει στή συ­γκε­κριμένη ἱστο­ρική στιγ­μή τό θέλημά Του; Οἱ Ἅγιοι, θά ἀπαντήσουμε. Ὡστόσο, τόσο ἡ "ἁγιο­ποίη­ση", ὅσο καί τά κριτήρια ἁγιότη­τας ἀπο­καλύπτο­νται ἐκ τῶν ὑστέρων. Αὐτό, βέβαια, δέν ση­μαίνει οὔτε ἐφη­συ­χα­σμό καί ὑπο­ταγή στή μοῖρα, οὔτε ὅμως καί πο­λι­τικές αὐθαι­ρεσίες σέ βάρος ἄλλων (γει­το­νικῶν) λαῶν (βλ. Ἰμπε­ρια­λι­σμός). Ἀπό τήν ἄλλη με­ριά, διάφοροι Rasputin συμ­βιβάζο­νται μέ κάθε λογῆς ἀνη­θικότη­τα (δι­κτα­τορίες, χρη­μα­τι­σμούς, ἐκβια­σμούς κ.λπ.). Ἔτσι, ἀφήνουν "τάς ἁμαρ­τίας" ὅσων δέν πρέπει νά τίς ἀφήσουν, καί "κρα­τοῦν" ὅσων δέν πρέπει νά κρατήσουν (Ἰω. 20, 23), ἀπο­δε­κατίζο­ντας "τό ἡδύο­σμον καί τό ἄνη­θον καί τό κύμι­νον", καί ἀφήνο­ντας "τά βαρύτε­ρα τοῦ νόμου, τήν κρίσιν καί τόν ἔλε­ον καί τήν πίστινι" (Ματ­θ. 23, 23). Ἕνα ἀπό τά χα­ρα­κτη­ρι­στικότε­ρα γνωρίσμα­τα τῶν ψευ­δο­προ­φητῶν εἶναι ἡ δια­φθορά (φι­λαρ­γυρία/φι­λο­χρη­ματία· πρβλ. χρι­στο­κα­πη­λεία/χρι­στε­μπορία), ὅπως τό ὑπαινίσσε­ται καί τό ὄνο­μα Balaam (= ἀδηφάγος). Συν­δεόμε­νο μάλι­στα στενά μέ αὐτό, εἶναι τό ἁμάρτη­μα τῆς ἀκο­λασίας (πρβλ. Νι­κο­λα­ϊ­τι­σμό τοῦ Ρασπούτιν), στό ὁποῖο τε­λικά ὑπέπε­σαν οἱ Ἰσρα­ηλίτες καθ' ὑπόδει­ξη τοῦ Βα­λαάμ (βλ. αἵρε­ση τῶν Βα­λα­α­μιτῶν). Ὁ ἀπο­κα­λυμ­μένος ἱστο­ρικά Θεός (YHWH), μέσα στό πα­γκόσμιο σχέδιο τῆς Θ. Πρόνοιας, "οἰκο­νομεῖ", κατά τόν Ἰω. Δα­μα­σκηνό, γιά τά γε­ω­γρα­φικά σύνο­ρα κάθε λα­οῦ (πρβλ. Ἀβραάμ, Μ. Κων­στα­ντῖνος, Μ. Θε­οδόσιος κ.λπ., Δευτ. 32, 8). Ὁμοίως, ὁ Θεός, σύμφω­να μέ τό ἱστο­ρικό συμ­βόλαιό ("Διαθήκη") Του, φρο­ντίζει κάθε ἔθνος (πρβλ. Φα­ραώ/Μω­ϋσῆς, ἑλλη­νική Ἐπανάστα­ση 1821, Ἐξ. 23, 20). Καμ­μιά παγκο­σμιο­ποίη­ση δέν εἶναι ἱκανή νά ἐξα­λείψει τό γένος, τό φῦλο, τή φυλή, τήν οἰκογένεια καί τήν προ­σω­πικότη­τα κάθε ἀνθρώπου, γιατί τότε, ἀλλοίμο­νο, θά με­τα­βλη­θοῦμε ὅλοι σέ ἕναν ἀπρόσω­πο κοι­νω­νικό "πολ­τό" χωρίς ὄνο­μα καί ταυτότητα. Ὡστόσο, ὁ ἀλη­θινός Θεός, προ­κειμένου νά γίνει πι­στευτός, δέν δι­στάζει, καθώς ἀναφέρει ὁ ἱ. Χρυσόστο­μος καί ἄλλοι Πατέρες, νά χρη­σι­μο­ποιεῖ (ὅπως καί στίς πε­ρι­πτώσεις τῆς ἐγγα­στριμύθου τοῦ βα­σι­λιᾶ Σα­ούλ ἤ τῆς πρόρρη­σης τοῦ ἀρχιερέα Κα­ϊάφα) ἀστρολόγους, μάγους, ἱε­ροφάντες, ψευ­δο­προφῆτες καί μάντεις (δηλ. εἰδω­λολάτρες καί ἑτερόδο­ξους), ἐφόσον τό Ἅγιο Πνεῦμα "ὅπου θέλει πνεῖ" (Ἰω. 3, 8). Ὁ "νέος Ἰσραήλ" (Χρι­στός/Ἐκκλησία), ὡς "γένος ἐκλε­κτόν, βασίλειον ἱεράτευ­μα, ἔθνος ἅγιον" (Α' Πέτρ. 2, 9), προ­τυπώνε­ται μέσα ἀπό τήν ἀλη­θινή προ­φη­τεία τοῦ μάντη Βα­λαάμ (ὅπως καί τοῦ Φα­ρι­σαίου νο­μο­διδάσκα­λου Γα­μα­λιήλ), καί ἁπλώνε­ται ἱστο­ρικά σέ ὅλη τήν Οἰκουμένη, ὄχι ὅμως στρα­τιω­τικά (ὅπως ὁ Δαυΐδ), ἀλλά πνευ­μα­τικά, ἐφόσον τό ἀτι­μω­τικό (τῆς κατάρας) ὄργα­νο τοῦ θανάτου (ὁ Σταυρός) ἀπέβη "ἐν Χρι­στῷ" (τοῦ Ἀγγέλου τῆς Δι­καιοσύνης) ὅπλο εὐλογίας "κατά τῶν ἐνα­ντίων" καί δόξα τοῦ κάθε Χρι­στια­νοῦ. Οἱ Χρι­στια­νοί δέν ἔχου­με δι­καίω­μα νά κα­ταρώμε­θα τούς ἐχθρούς μας: "Εὐλο­γεῖτε καί μή κα­ταρᾶσθε" (Ρωμ. 12, 14), "ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν, εὐλο­γεῖτε τούς κα­τα­ρωμένους ὑμᾶς" (Ματ­θ. 5, 44).